Jak urbanizacja kształtuje zbiorowiska owadów zapylających i ich różnorodność gatunkową oraz genetyczną w aglomeracjach miejskich?

Owady zapylające stały się ważną grupą w aspekcie podnoszenia świadomość społecznej na temat wpływu człowieka na różnorodność biologiczną. Pszczoły, motyle i bzygi są ważnymi zapylaczami wielu roślin uprawnych jak i dziko rosnących. Miejski krajobraz różni się drastycznie od naturalnych i półnaturalnych obszarów. Tereny zielone miast, zwłaszcza parki, często charakteryzują się liczną obecnością roślin obcego pochodzenia. Dodatkowo duży udział zabudowy oraz powierzchni utwardzonych, a także sieci dróg stanowi bariery ograniczające przemieszczanie się owadów. Ponadto, nie wszystkie miejskie tereny zielony są równie wartościowe dla zachowania wysokiej różnorodności i liczebności owadów zapylających. Jest to spowodowane różnicami w występującej roślinności oraz sposobem zarządzania danymi obszarami. W wielu miastach możemy jeszcze znaleźć obszary mało dotknięte postępem urbanizacyjnym, stanowiące tzw. hotspoty - miejsca charakteryzujące się wysoką różnorodnością biologiczną dzięki ich podobieństwu do terenów naturalnych. Najczęściej składają się na nie miejskie łąki, stosunkowo duże obszary z dziką roślinnością niepoddaną zarządzaniu. Mimo wielu badań skupiających się na negatywnym wpływie wrastającego gradientu urbanizacyjnego na różnorodność alfa i beta fauny i flory prowadzącej do biotycznej homogenizacji, badań skupiających się na tak ważnej grupie jak owady zapylające jest niewiele. W tym projekcie skupimy się na wpływie urbanizacji oraz typów zieleni miejskiej na różnorodność biologiczną i genetyczną trzech grup zapylaczy: pszczół, bzygów oraz motyli. Projekt będzie się skupiał na trzech głównych pytaniach badawczych:

1. Jak urbanizacja wpływa na różnorodność taksonomiczną, funkcjonalną i filogenetyczną, a także zespoły społeczności zapylaczy w miastach?

2. Czy proces urbanizacji prowadzi do homogenizacji biotycznej wewnątrz siedlisk w mieście i między miastami?

3. Jaki jest wpływ urbanizacji na różnorodność genetyczną zapylaczy wzdłuż gradientu urbanizacji?

Badania będą prowadzone na różnych typach siedlisk: parkach miejskich, terenów wokół osiedli oraz miejskich łąk w różnym gradiencie urbanizacyjnym w trzech dużych miastach Polski, w Poznaniu, Wrocławiu i Warszawie oraz na przyległych terenach półnaturalnych wokół tych miast. Planujemy ocenić wskaźniki różnorodności alfa i beta, aby zrozumieć wpływ rodzaju siedliska i stopnia urbanizacji na różnorodność zapylaczy. W tym celu użyjemy nie tylko klasycznego taksonomicznego podejścia, ale także wskaźników funkcjonalnych i filogenetycznych. Zbadana zostanie różnorodność genetyczna wzdłuż gradientu urbanizacji, dla trzech wybranych reprezentatywnych gatunków pszczół, motyli i bzygów. Badanie te będzie obejmowało genotypowanie SNP, procedury bioinformatyczne w celu zbadania zmienności genetycznej wewnątrz gradientu urbanizacyjnego oraz potencjalnym wpływie zmiennych środowiskowych na genetykę populacji zapylaczy. Zrozumienie dynamiki, w jakiej urbanizacja kształtuje społeczności zapylaczy, jest kluczowe dla opracowania skutecznych strategii ochrony i promowania różnorodności biologicznej w środowisku miejskim. Niniejszy projekt ma na celu wypełnienie tej luki w wiedzy.